Excel to dżentelmen z krwi i kości (a raczej 0 i 1). Mówisz mu „dodaj 2 do 2” a on bez szemrania i cichutko robi, co mu się każe; chcesz żeby był kolorowy – poddaje się Twojej woli wręcz jakby chciał powiedzieć „Tak mój Mistrzu”. Trochę trzeba się nauczyć jak prawidłowo wydawać mu polecenia, ale w momencie, gdy opanujesz podstawowe zwroty staje się potulny jak baranek…… wręcz za potulny.

W przypadku startupów ta potulność i zgodność oznacza oczywiście, że pokazuje Ci, że Twój biznes jest wart co najmniej 200 milionów i w ciągu następnych 10-lat na rynku bez żadnej konkurencji będziesz dominował, rządził i dzielił. Oczywiście rzeczywistość daleka jest od tego wyidealizowanego obrazka, który Ci podpowiadał Excel  i masz trochę do niego pretensję, że może i był miły, ale Cię zwiódł na manowce i okrutnie oszukał.

Gorzka prawda jest niestety taka, że to Ty jesteś źródłem tego przekłamania a Excel jedynie posłusznym narzędziem

By uniknąć podobnych rozczarowań, kłótni z Bogu Ducha winnym Excelem, pokażemy Wam na przykładzie (e-commerce) jak zrobić nie tylko dobrego posłusznego Excela, ale takiego, który Wam podpowie ile jest wart cały biznes. Przykład będzie pochodził z naszego szkolenia on-linowego gdzie są pokazane modele Excelowe 4 modeli biznesowych: SaaS, e-commerce, marketplace i media site.

Model biznesu czyli 1 z 12.
Pierwszy krok w budowie modelu w Excelu to odpowiedzenie sobie na pytanie, do którego modelu biznesu jest Wam najbliżej? Możemy mówić o 12 modelach biznesu, więc sprawa jest prosta – wybierz jeden z nich – TYLKO jeden.

Owszem jest sobie taki Amazon, który działa w paru modelach biznesowych.

ale Ty od razu nim nie będziesz a to, że chcesz działać w paru modelach może niestety oznaczać, że wysoko sobie stawiasz poprzeczkę – tak na wysokości 10 piętrowego wieżowca. Doskoczysz?

Tak, więc wybierz JEDEN model. Zastanów się czy jesteś sexownym SaaSem czy też raczej okrutnym marketplacem (2-sided market)? A może bliżej Ci do kawiarenki (usługi B2C)?

Mamona
W każdy modelu możecie zarabiać na różne sposoby. Taki np. SaaS to niekoniecznie jest przecież abonament. Może być przecież darmowy (Gmail) i zbierać kasę z reklam lub pobierać płatności per sztukę (jak np. Canva). Przejrzyj różne modele zarabiania i wysnuj hipotezę, który będzie się najbardziej sprawdzał przy Twoim pomyśle na biznes / problemie, który próbujesz rozkminić

KPI
Dobrze jest przed rozpoczęciem dłubaniny w Excelu wiedzieć, jakie KPI będą dla Ciebie ważne. Dla przykładu poniżej KPI dla e-commerce:

Jak widać rządki i kolumny są równe, ale nie za dużo z tego wynika.

Musisz pokazać model swojego biznesu przy użyciu KPIów i je ze sobą jakoś powiązać. Pozostając cały czas przy e-commerce zacznijmy od liczby misiów, które się pojawiają na naszej stronie (Visits). Przy założonej konwersji (czyli odsetku odwiedzających, którzy zdecydowali się na kupno) otrzymujemy liczbę transakcji (# of transactions). Dalej mając średnią wielkość transakcji (ATV) i mnożąc ją przez liczbę transakcji otrzymujemy Twoją sprzedaż /przychody (Revenues). W kolejnym kroku mając założoną procentową marżę brutto (% Gross Margin) zobaczymy ile nasz e-commercowy biznes wygeneruje nam w sumie marży brutto. Jeśli przychody mieliście np. w wysokości 10 mln a marża procentowa wyniosła 30% to otrzymujecie drobne 3 mln, z których musicie pokryć następnie koszty logistyki, pozyskania ruchu / trafficu na Waszą stronę, opłaty i inne koszty stałe (księgowość, development, ludzie itd.). To co Wam zostanie na koniec tego ćwiczenia mamy nadzieję będzie większe od zera (Operating profit) :). Poniżej to samo w języku obrazkowym 🙂 :

Jak widać wpletliśmy sprytnie KPI i je powiązaliśmy tak, aby być w stanie zobaczyć ile nasz biznes wygeneruje nam zysków i ile będą nas kosztowały poszczególne rzeczy (zakup towarów do sprzedaży, przekonanie klientów, że jestem fajna strona itd.)

Ogólne reguły
Nim pokażemy Wam Excela zbudowany wg powyższej logiki parę reguł, które pozwalają zrobić z Excela świetne narzędzie dające Wam dobre spojrzenie na Wasz startup:

1. Zawsze zaczynaj od ogółu i przechodź do szczegółu. Oznacza to, że w Excelu powinny być jasno zaznaczone poziomy szczegółowości – w przypadku Excela, którego Wam pokażemy użyliśmy prostego mechanizmu grupowania – to, co generuje daną rzecz jest zawsze pod spodem przesunięte o 1 kolumnę, czyli np. pod pozycją przychody będzie liczba transakcji i średnia wielkość transakcji.
2. Wszystkie parametry powinny być widoczne. Większość modeli w Excelu się sypie, bo ludzie wpisują parametry w formule a nie w oddzielnej komórce. Nie rób tego. Jeśli chcesz użyć kursu wymiany EUR na PLN 4,15 to nie wpisuj tej wartości w każdą komórkę gdzie chcesz skorzystać z kursu lecz umieść tą wartość w jednej komórce i używaj tej komórki w formułach
3. Używaj kolorów by jasno zakomunikować, co jest daną historyczną, co jest niesprawdzonym założeniem a co formułką. W Excelu, który za chwile zobaczycie zrobiliśmy prostą rzecz. Na żółto zaznaczono dane sprawdzone, na niebiesko hipotezy a na biało są wyliczenia. W ten sposób szybko wiecie, w których miejscach zmieniać by przećwiczyć różne warianty oraz, które rzeczy trzeba jeszcze sprawdzić by wiedzieć czy biznes w ogóle ma sens

Model e-commerce w Excelu

Koniec przymulania czas na pokaz:

Co dalej?
Pierwszy model w Excelu warto jest zrobić dość szybko. Po tym jak macie model w postaci lean canvas i zbieracie się do budowania MVP. Następnie będziecie w miarę jak napływają dane

Jak widać model jest dość elastyczny i pokazuje Wam wszystko jak na dłoni – ile i kiedy spalicie kasy; przy jakich zrządzeniach losów (tudzież odpowiednich wartościach KPI) macie szansę na zyski). Wiecie też ile jest wart dany klient i na jakich formach pozyskiwania ich powinniście się skupić. Model automatycznie daje Wam i potencjalnym inwestorom podpowiedź, co do wartości biznesu.

Jeśli ten model Wam nie leży, bo macie inny biznes model to polecamy nasze szkolenie on-linowe gdzie pokazane są 4 modele biznesowe: SaaS, e-commerce, marketplace i media site. Do pobrania przy poszczególnych lekcjach są też pokazywane modele w Excelu.

Czasami będziesz musiał zrobić bardziej zaawansowany model finansowy. Poniżej prezentacja pokazująca krok po kroku jak to zrobić:

Jeśli natomiast Twoje myśli idą w stronę bardziej tradycyjnych biznesów polecamy poniższą prezentację:

Jak zwykle polecamy również obserwowanie naszego bloga poprzez maila – nie tylko dostaniesz powiadomienia o kolejnych dobrych wpisach ale również paczkę 18 przydatnych narzędzi do Tworzenia swojego startupu.

Udanego czytania i wdrażani i jak będą jakieś pytania – piszcie w komentarzu.

Z dalszych lektur polecamy:

1. Szkolenie, pokazujące krok po kroku jak stworzyć model w Excelu 
2. Poradnik jak krok po kroku stworzyć model finansowy w Excelu
3. Przepis na startup robiony na etacie
4. Najważniejsze terminy używane przy startupach
5. Top 10 sposobów na znalezienie ciekawego pomysłu na biznes
6. Rady pokazujące jak stworzyć firmę usługową
7. Najbardziej przydatne triki dla growth hackera
8. Biblioteczka startupowca
9. 90 caseów startupów – czyli jak inni odnieśli sukces